Vitamin D วิตามินที่คุณขาดไม่ได้

Prattana Nitijessadawong - Pin
17 มิ.ย. 2565
ยาว 1 นาที

วิตามินดีคืออะไร?

วิตามินดี (Vitamin D) เป็นวิตามินที่ละลายในไขมัน มีหน้าที่หลักในการช่วยร่างกายดูดซึมแคลเซียมและฟอสฟอรัส ช่วยเก็บแคลเซียมเข้ากระดูก รักษาสมดุลแคลเซียมในเลือด เพิ่มความแข็งแรงของกระดูกและฟัน แต่ที่น่าตกใจคือ มากกว่า 70% ของคนกรุงเทพขาดวิตามินดี เนื่องจากชีวิตไม่ค่อยโดนแดด หรือหากมีจังหวะที่จะต้องโดนแดดก็จะทาครีมกันแดดเพื่อป้องกันผิวถูกทำลายจาก UV จึงทำให้ลดการสังเคราะห์วิตามินดีธรรมชาติจากแสงแดดไปด้วย หากร่างกายขาดวิตามินดี จะทำให้เกิดโรคกระดูกอ่อนน่วม (Osteomalacia) ในเด็ก และโรคกระดูกพรุน (Osteoporosis) ในผู้สูงอายุ แต่ที่กล่าวมานี้เป็นเพียง 20% ของประโยชน์หลักๆของวิตามินดีเท่านั้น มาดูกันค่ะว่าวิตามินดี มันมีดียังไง

วิตามินดีกับอารมณ์และความเครียด

งานวิจัยทางการแพทย์หลายฉบับพบว่า ระดับวิตามินดีที่ต่ำเป็นปัจจัยหนึ่งที่มีผลต่อภาวะซึมเศร้า ซึ่งส่งผลกระทบต่อความสามารถในการควบคุมอารมณ์ การตัดสินใจ และพฤติกรรม จึงแนะนำให้ผู้ป่วยซึมเศร้า ตรวจคัดกรองและรักษาภาวะขาดวิตามินดี แม้ว่าวิตามินดีจะไม่ใช่ยารักษาโรคซึมเศร้า แต่การได้รับวิตามินดีชดเชยในปริมาณที่เหมาะสมนั้น มีส่วนช่วยในการควบคุมอารมณ์ และเพิ่มคุณภาพการนอนหลับได้

วิตามินดีกับสมองและความจำ

สมองเป็นอวัยวะที่ประกอบด้วยเนื้อเยื่อไขมัน ซึ่งสามารถพบตัวรับวิตามินดี หรือ Vitamin D Receptor ในเซลล์สมองได้เกือบทุกเซลล์ วิตามินดีจึงถือเป็นฮอร์โมนที่มีบทบาทสำคัญต่อการทำงานของระบบประสาทและสมอง นอกจากนี้ยังมีหน้าที่กระตุ้นและยับยั้งเอนไซม์ (Enzyme) ที่มีส่วนปกป้องสมองจากความเสียหาย ช่วยในการซ่อมแซมและสร้างเซลล์ประสาทในสมองด้วย การขาดวิตามินดีไม่เพียงแต่ส่งผลต่อสภาวะทางอารมณ์ แต่ยังส่งผลถึงความคิดอ่าน ความจำ และประสิทธิภาพการทำงานของสมองอีกด้วย

วิตามินดีกับความอ้วน

จากงานวิจัยต่างประเทศหลายฉบับพบว่า คนอ้วนมักมีระดับวิตามินดีต่ำกว่าคนปกติประมาณ 20% ทั้งที่คนอ้วนก็ได้รับวิตามินดีในปริมาณเท่าๆกับคนปกติ แต่เนื่องจากคนอ้วนมีปริมาณเนื้อเยื่อไขมันมากกว่า ทำให้วิตามินดีกระจายตัวไปอยู่ตามเนื้อเยื่อไขมันเหล่านี้ จึงส่งผลให้ระดับวิตามินดีในเลือดต่ำกว่าคนปกติ นอกจากนี้ เนื้อเยื่อไขมันที่ดื้อต่อฮอร์โมนอินซูลินยังผลิตเอนไซม์ที่มีผลก่อกวนการสังเคราะห์วิตามินดีตามธรรมชาติด้วย นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยหลายฉบับที่ระบุว่าการเสริมวิตามินดีในคนอ้วนที่ขาดวิตามินดี มีส่วนช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการลดน้ำหนัก โดยมีผลช่วยลดมวลไขมัน (fat mass) ไขมันช่องท้อง (visceral fat) ลดเส้นรอบเอว ลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือด เพิ่มไขมันดี (HDL) และลดการตอบสนองต่อน้ำตาล (oral glucose tolerance) แต่ไม่ได้มีผลในการลดน้ำหนักโดยตรงค่ะ

วิตามินดีกับโรคมะเร็ง

วิตามินดีทำหน้าที่ควบคุมการแบ่งตัวของเซลล์ให้เป็นไปอย่างปกติ ต้านการอักเสบ ต้านการสร้างหลอดเลือดไปเลี้ยงเซลล์มะเร็ง ต้านการเจริญเติบโตและการกระจายตัวของเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้วิตามินดียังมีหน้าที่ควบคุมการแสดงออกของยีนหลายตำแหน่ง ที่มีความเกี่ยวข้องกับการเกิดมะเร็ง และการเกิดโรคภูมิคุ้มกันทำงานผิดปกติ มีงานวิจัยที่ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างระดับวิตามินดีในเลือดกับอัตราการเกิดมะเร็ง พบว่ากลุ่มคนที่มีระดับวิตามินดีต่ำจะมีโอกาสเกิดโรคมะเร็งมากกว่ากลุ่มที่มีระดับวิตามินดีสูง สามารถสรุปได้ว่า การขาดวิตามินดีเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดโรคมะเร็งมากกว่า 20 ชนิด การเสริมวิตามินดีให้อยู่ในระดับปกติสามารถลดอัตราการเกิดโรคมะเร็งลำไส้ มะเร็งเต้านม มะเร็งต้อมลูกหมาก และมะเร็งรังไข่ได้อีกด้วย

วิตามินดีกับภูมิคุ้มกัน

วิตามินดีมีหน้าที่สำคัญในระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย โดยกระตุ้นการสร้างและการทำงานของเม็ดเลือดขาว Macrophage ในการจับกินเชื้อโรค และยังไปกระตุ้นการสร้างสารฆ่าเชื้อโรค หรือ Antimicrobial peptides ซึ่งสามารถยับยั้งการเพิ่มจำนวนได้ทั้งเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส และเชื้อรา นอกจากนี้ยังมีงานวิจัยที่ยืนยันถึงความสำคัญของวิตามินดีกับการป้องกันการติดเชื้อ COVID-19 ว่าสามารถต้านไวรัส ช่วยลดความรุนแรง และลดอัตราการเสียชีวิตในคนไข้ที่ติดเชื้อ COVID-19 ด้วย

วิตามินดีกับภูมิแพ้

จากงานวิจัยทางการแพทย์ระบุว่า เด็กที่เป็นภูมิแพ้ หอบหืด มักจะมีระดับวิตามินดีต่ำ และยิ่งมีระดับวิตามินมินดีต่ำยิ่งเพิ่มความรุนแรงของอาการขึ้นอีกด้วย วิตามินดีนอกจากจะช่วยลดการผลิตสารก่อภูมิแพ้ และยังช่วยลดสารกระตุ้นการอักเสบได้ จึงช่วยลดความรุนแรงของอาการภูมิแพ้ทางจมูก เช่นคัดจมูก น้ำมูกไหล ได้อย่างชัดเจน

นี่ล่ะค่ะ สาเหตุว่าทำไมเราถึงขาดวิตามินดีไม่ได้ สรุปแล้วการเสริมวิตามินดีให้อยู่ในระดับปกตินั้นมีประโยชน์ชัดเจนในหลายด้าน ทั้งการควบคุมอารมณ์ เสริมสร้างภูมิคุ้มกันลดโอกาสการติดเชื้อ ลดความเสี่ยงการเกิดโรคมะเร็ง ชะลอความเสื่อมของสมอง และลดความรุนแรงของอาการภูมิแพ้ทางจมูกได้อีกด้วยค่ะ

ปรารถนา นิธิเจษฎาวงศ์
ผู้เชี่ยวชาญด้านอาหารบำบัดโรค
นักกำหนดอาหารวิชาชีพ (ก.อช. 0961)

ปรึกษาเรื่องอาหารลดความเครียด

30 นาที

ทำนัดปรึกษาเลย

ปรึกษาการลดน้ำหนักอย่างปลอดภัยเห็นผลชัดเจน